“بیمارستان فیروزآبادی” با نام پیشین “مریض‌خانه فیروزآبادی” در شمال میدان اصلی “شهر ری” قراردارد. این بنا در سال ۱۳۱۳ ساخت و وقف شد. اما جالب است که اگر با دقت به این کتیبه ی سفالی نگاه کنید،اسم و نام خوشنویس آن را نمی بینید.
بر روی کاشی کاریهای فیروزه ای رنگ این سر در (سردر ورودی بیمارستان) که به خط یکی از بزرگترین خوشنویسان عهد قاجاری؛ یعنی “استاد عماد الکتاب ” (۱۳۱۵-۱۲۴۰ خورشیدی) است؛ این جمله ی انسان دوستانه نقش بسته است :” این مریض خانه وقف است بر فقرا و رعایان و غربا و بیچارگان، ، لعنت بر کسانی که تخلف ورزند.”
این کتیبه ی سفالی زیبا که خود یک اثر نفیس و ماندگار هنری است و شاید امروز و روز کمتر کسی به آن توجه کند جز برخی انسانهای هنردوست و نکته سنج ؛ بهانه ای شد تا بیشتر با “بزرگان ایران زمین” آشنا شویم و یادشان را گرامی داریم. و چه خوش گفت زنده یاد “حسین کوهی کرمانی (۱۳۳۷-۱۲۷۶) ” شاعر خوش ذوق کرمانی :”… چون شود تن خاک و خاک ما غبار / شعر و عکسی ماند از ما یادگار… اما سرگذشت عمادالکتاب .
“میرزا محمدحسین سیفی قزوینی” ملقب به عمادُالکُتّاب در قزوین دیده به جهان گشود. پدرش قباله نویس بود و مادرش از سادات سیفی قزوین بود. او مدتی نزد “میرزا محمد علی خوشنویس ” خط آموخت. در ۱۶ سالگی پای پیاده راهی عتبات شد و ۳ سال در کاظمین ماند و از راه خوشنویسی زندگی کرد. می گویند آنقدر گذران زندگی بر او دشوار بود که حتا نتوانست به کربلا برود. سرانجام همراه یکی از علما به کربلا رفت و ۵ سال در این شهر ونجف اقامت کرد و ضمن نوشتنِ خط ، علوم دینی هم خواند و سرانجام از تنگدستی به ستوه آمد و به ایران بازگشت… در سال خورشیدی درخیابان ناصرخسرو آموزشگاه خوشنویسی “دارالکتابه” را دایر کرد. او نسخه‌ای از “شاهنامه ی فردوسی را برای “مظفرالدین” شاه خوشنویسی کرد و به این مناسبت لقب “عمادالکتاب” گرفت. در”انقلاب مشروطه” به جرگه ی ٔ آزادی‌خواهان پیوست و در “کودتای محمدعلی شاهی” آواره ی ٔ کوه و بیابان شد. پس از فرار شاه مستبد، ۷ سال آموزگار مشق “احمدشاه ” شد . وی پیش از دوره ی “مشروطیت ” جزو کاتبان “وزارت انطباعات” و در دوره ی سلطنت احمد شاه قاجار، مدتی در “وزارت داخله” (وزارت کشور کنونی) ، هم منشی و هم آموزگارِمشقِ احمدشاه نیز بود. در چند سال اواخر عمر نیز در دربارپهلوی سمت خوشنویس مخصوص داشت.
او آخرین حلقه از زنجیره ی استادان قدیم خوشنویسی است که این هنر را به خوشنویسان معاصر پیوند داد. او از پیروان شیوه ی خوشنویسی استاد زنده یاد ” میرزا محمد رضا کلهر (۱۲۰۷-۱۲۷۱ خورشیدی) ” بود که پس از درگذشت او (کلهر) خوشنویس مهم دیگری برجای نبود.
از عماد الکتاب به عنوان کامل کننده ی شیوه ی کلهر نام می برند. او بدون آنکه مستقیم شاگرد کلهر باشد از روی کتاب‌های چاپی وی به تمرین خط پرداخت و با وفاداری و وسواس زیاد شیوه ی او را آموخت و بدون آنکه در این شیوه دخل و تصرف زیادی انجام دهد آن را به دیگران منتقل کرد. درباره ی شدّت علاقه ی او به استاد کلهر حکایت ها گفته اند از جمله مشهور است که وی در خواب نیز از استاد مسلم پیشین خط، الهام و تعلیم می‌گرفته‌است.
او افزون بر نستعلیق در ابعاد بزرگ و کوچک (جلی و خفی) “خط نسخ” و “خط شکسته نستعلیق” را خوش می نوشته است . او مروّج کتابچه های “رسم المشق” است.
عماد الکتاب در سراسر زندگی خود از نظر خدمت به جامعه و روح وطن پرستی مورد احترام طرفداران علم و ادب بود و در سال ۱۳۱۳ خورشیدی … موفق به دریافت “نشانه درجه یک فرهنگ” از وزارت معارف (فرهنگ و هنر) و یک قطعه مدال نفیس از در بار رضا شاه بزرگ گردید.
- کمیته ی مجازات :
در سال ۱۲۹۴خورشیدی، عماد الکتاب در تهران عضو انجمنی مخفی شد به نام کمیته ی مجازات و هدف آن از بین بردن هواداران مؤثر انگلیس در ایران بود. مأموریت نوشتن شب نامه های این کمبته با عماد الکتاب بود و گزارشی از انجام ترور توسط او ثبت نشده است . با خیانت یکی از اعضا، کمیته از هم پاشید، سران آن دستگیر و اعدام شدند . او نیز به ۵ سال زندان محکوم شد.عماد الکتاب به توصیه ی “ادوارد بروان ” – مملکت ما را ببین!!!_ ایران شناس از زندان آزاد می شود … عمادالکتاب پس از رهایی از زندان، به اجبار در قم ساکن شده و تا مدت ها زیر نظر بود تا آن که در دوره ی پادشاهی رضاشاه بزرگ آزاد و در دفتر مخصوص دربار ،مأمور تحریرات گردید.
- آثار:
عماد الکتاب نخستین خوشنویسی است که کتابچه های رسم المشق یا رسم الخط را برای نوآموزان ابداعع کرد که این ابتکار عمادالکتاب در فراگیری دوباره ی خوشنویسی به شیوه ی خوشنویسی استاد کلهر ، گام بسیار مهمی به شمار می آید.
از دیگر آثار او می توان به کتیبه های آرامگاه فردوسی، دارالفنون، دانشسرای عالی ، دانشگاه تهران، دانشگاه معقول و منقول (دانشگاه الهیات فعلی )، کتیبه های اطراف صحن خانقاه و مقبره ی صفی علی شاه، حدیث (ولایت علی بن ابی طالب …) در حضرت عبدالعظیم و کتیبه ی سر در ورودی بیمارستان فیروز آبادی در شهر ری اشاره کرد. قطعات و مرقعات بسیار باارزشی از عماد الکتاب در موزه ها و مجموعه های خصوصی و دولتی ایران و سایر کشورهای جهان نگهداری می شود.
عماد الکتاب از نقاشی آب رنگ و سیاه قلم سر رشته داشته است؛ و تصویری از خود او به قلم خودش باقی است. وی دستی بر شعر و شاعری نیز داشته و گاهی تفننی شعر می سروده است.
عماد الکتاب در سن ۷۵ سالگی چشم از جهان فروبست و روح بلندپروازش به جهانی پهناور و آزادتر از تنگنای این جهان خاکی پرواز کرد. (مقبره ی او در امامزاد عبدالله شهر ری قرار دارد.)
گفتار خود را با توصیف دلنشین زنده یاد حسین کوهی کرمانی در باره ی جایگاه هنرمند به پایان می بریم که :” رنج دیگران به نام خود آوردن هنر نباشد. هنرمند کسی است که به پای ابتکار خود راهی بپیماید و به جامعه ی خود از دسترنج خود خدمتی عرضه دارد. “