سخن اندر بیان واژه ی فلسفی “گوهر (جوهر)”

  فیلسوفان ایرانی عهد ساسانی با اصطلاح فلسفی “گوهر /جوهر” (gohr) به معنی “آن چه ( در وجود هر کس و هر چیز) قائم به ذات باشد” به خوبی آشنا بودند. آنها  بر این گروش (اعتقاد) بودند که “گوهر” آدمی تغییر پذیر نیست .

* درکتاب  “مینوی خرد” آمده :” هر چیزی را می توان گردانید (تغییر داد) ، به جز گوهر نیک و بد. گوهر نیک را به هیچ روی به بدی، و گوهر بد را به هیچ روی به نیکی نمی توان تغییر داد” .

* کتاب “دینکرد ” نیز همین نظر را تایید می کند:” گوهر مردمان سه گونه است : یکی (مردم )نیک تخمه ، یکی بدتخمه ، و یکی (نوع) سوم  یا میانه ی این دو. نیک تخمه آن که حتی اگر فرهنگ بر او نَبَرند، نیک است ؛ بد تخمه آن که حتی اگر فرهنگ بر او بَرَند ، بد است ؛ آن که (از نوع ) سوم –یا میانه ی آن دو-  است، به وسیله ی فرهنگ، نیک یا بد شود.”

*کتاب “دینکرت” به روشنی نشان می دهد مهم ترین چیز در بدن انسان “گوهر ” است . سایر ابزارها به دنبال آن و برای فعال ساختن آن می آیند. شناسایی “گوهر” آدمی بسیار دشوار است. آزمودن نیکی و بدی “فطرت”آدمی از این طریق ممکن است که او را با نیکی و خوبی آشنا سازند. اگر به سوی نیکی رود، فطرت و خمیره ی  او نیک، و اگر به سوی بدی رود، خمیره ی او بد است  که در این صورت تربیت پذیری او بسیارسخت  و دشوار است . یا به تعبیری همان مثال زیبای سعدی در کتاب “گلستان” – باب اول سیرت پادشاهان  – که  :پرتو نیکان نگیرد هر که بنیادش بدست / تربیت نااهل را چون گردکان بر گنبد است.

بن مایه :

تاریخ جامع ایران، جلد ۵، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، ناشر مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی ، ۱۳۹۳، ص ۷۳۸٫

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

18 − 17 =