کتاب “مینویِ خِرَد” ، اندرزنامه ای به زبان پهلوی است که افزون بر پندهای نیک و اندرزهای دینی ، دانستنی هایی در باره آفرینش، رویدادهای اساطیری و رستاخیز دارد. سبک و سیاق کتاب مینوی خرد به صورت پرسش و پاسخ بوده و این پرسش ها را شخصیتی خیالی به نام “دانا” می پرسد و پاسخ ها از “مینوی خرد” (= روح عقل)دریافت می کند. این کتاب به کوشش زنده یاد استاد “احمد تفضلی (زاده ی ۱۶ آذر ۱۳۱۶ اصفهان – درگذشته ی ۲۴ دی ۱۳۷۵) – پژوهشگر، زبانشناس و مترجم – به زبان فارسی امروزی برگردانده شده است.
پیش از پرداختن به کتاب لازم به یادآوری است که در دین زرتشت ، خیر و شر در جنگ و جدال هستند ؛ و انسان در این جنگ نه تنها ابزاری برای مقابله ی اهورامزدا با اهریمن بوده ؛ بلکه در درون خود نیز درگیر این مبارزه و پیکار است.
پرسش ۴۱:
پرسید دانا از مینوی خرد که مردمان چند نوع اند؟ مینوی خرد پاسخ داد که مردمان سه نوع اند: یکی مردم و یکی نیم مردم و یکی نیم دیو .
● مردم آن باشد که به آفریدگاری اورمزد و نابودکنندگی اهرمن و بودن رستاخیز و تن پسین و نیز به هر نیکی و بدی دیگری که در گیتی(جهان مادی) و مینو (جهان معنوی) است بی گمان (باشد) که بن (اصل ) یکی از آن دو (گیتی و مینو) اورمزد و دیگری اهرمن است و گروشش (اعتقاد) به دین تنها به دین پاک مزدیسنان است و به هیچ فرقه ی ضاله نگرود و گوش فرا ندهد.
● “نیم مردم” آن باشد که چیز گیتی و مینو را به پسند خود کند ، بنابر خرد خویش و خود رایانه(به میل خود) ، گاهی کار نیک به کام اورمزد و گاهی به کام اهرمن از او سرزند.
● “نیم دیو ” آن باشد که بجز این که نام مردمی و مردم زادگی دارد، به هر کار و کردار، به دیو دوپا شبیه است. نه گیتی شناسد و نه مینو؛ نه کار نیک شناسد و نه گناه ، نه بهشت شناسد و نه دوزخ و حتی به آمار (=حساب ) روان نیز نیندیشد.